Czy lider musi być asertywny? Odpowiedź wydaje się oczywista, jednak kiedy zagłębimy się w prawdziwy sens tego, czym jest asertywność, percepcja może się zmienić.
Czym jest asertywność?
Wokół asertywności narosło wiele mitów, a największy z nich o ten, według którego asertywność to sztuka odmawiania. Asertywność to umiejętność wyrażania siebie, bycie sobą, to wyrażanie swojego zdania bez lęku przed negatywną oceną. Jednocześnie asertywność zawsze idzie w parze z szacunkiem dla zdania innych i ich prawa do wyrażania siebie. Asertywność nie jest gwarancją zaspokajania własnych potrzeb, nie jest to dążenie do podporządkowania sobie otoczenia.
Niektórzy używają czasem terminu “zbyt duża asertywność”, ale jest on nieprawidłowy. Asertywność nie może być zbyt mocna, zbyt duża. Przekraczanie granic w asertywności to po prostu przechodzenie w agresję. Z drugiej strony mamy osoby, które szanują cudze granice, ale nie szanują własnych. To także nie jest postawa “zbyt mało asertywna”, a po prostu postawa uległa. Asertywność to szacunek dla granic własnych i cudzych.
Jestem asertywny, więc mogę się mylić
Asertywna osoba, asertywny lider, daje sobie prawo do pomyłek. Wie, że może zmienić zdanie i nie będzie to oznaczać niczego złego. Asertywność to przede wszystkim dawanie prawa samemu sobie: prawa do sukcesu i do porażki, prawa do mówienia o sobie, ale też do zachowywania tajemnicy. Jedna uwaga: asertywność daje prawo, by prosić, ale nie, by wymagać.
Asertywność nie jest też pojęciem sztywnym, przypisanym do człowieka lub nie. Można być asertywnym pod jednym względem, a nieasertywnym pod innym. Można np. umieć wyrażać niepopularne opinie i jednocześnie nie umieć przyjmować pochwał. Pod artykułem załączam mapę asertywności, która pomoże to sobie zobrazować.
Lider powinien być asertywny…
Wiemy już, że asertywność to nie monolit. Jak więc wygląda kwestia asertywności liderów? Lider, aby zyskać zaufanie, musi być postrzegany jako osoba stabilna, która wie, co robi. Musi więc umieć postawić granicę, wyegzekwować wykonanie polecenia. Musi być konsekwentna, łączyć swoje słowa z czynami. Szef nie może być uległy. Z drugiej strony nie może być też agresywny, nie szanować granic swoich pracowników.
Jednym słowem: tak, lider powinien być asertywny, jeśli chce przewodzić ludziom i zbudować skuteczny zespół. Bo tylko asertywny lider może zbudować asertywny zespół! Uległy lider będzie szukał do zespołu jeszcze bardziej uległych albo przeciwnie, agresywnych, którzy będą mieć odwagę robić rzeczy, na które jemu odwagi braknie.
W 2006 roku Amerykanie przedstawili wyniki niezwykle ciekawego badania, z którego wynikało, że pracownicy nie wskazują asertywności jako pożądanej cechy lidera, a jednocześnie brak asertywności uznają za jego słabość. Można więc wysnuć wnioski, że asertywność jest uważana jako cecha, którą lider powinien posiadać, tak oczywista, że
… ale czy zawsze?
Pracownicy oceniają liderów pod dwoma względami: skuteczności i etyki. Osoby mocno asertywne często oceniane są źle jeśli chodzi o kompetencje społeczne (czasem na granicy agresywności). Z drugiej strony osoby zbyt uległe okazują się mniej skuteczne. Co z tego wynika dla nas, liderów? Lider powinien być elastyczny i umieć dopasować się do sytuacji. Asertywność to wybór i czasem warto wybrać inaczej.
Po więcej informacji oraz szczegóły wspomnianych tu badań zapraszam do Szkoły Menedżerów na Spotify oraz Apple Podcasts.
Materiały Dodatkowe
Mapa asertywności
Materiały dodatkowe do tego odcinka zawierają ćwiczenie, które pomoże Ci ocenić jak radzisz sobie z byciem sobą, wyrażaniem siebie i nienaruszaniem praw innych.
