W trudnych sytuacjach biznesowych w organizacjach często pojawia się tzw. trójkąt dramatyczny. Polega on na wchodzeniu przez pracowników w określone role. Z czym to się wiąże i jak to przerwać? Zapraszam!
Trójkąt dramatyczny: kat, ofiara i ratownik
Trójkąt dramatyczny składa się z trzech ról: kata, ofiary i ratownika.
Kat to osoba, która lubi szukać winnych, krytykować. Jego cechą jest arogancja, przekonanie o własnej wyższości. Krytykuje innych, manipuluje. Często w tę rolę wchodzą osoby na wyższych szczeblach, szefowie zespołów lub całych firm. Kat ma ukrytą potrzebę dominowania nad innymi by samemu poczuć się lepiej.
Ofiara to osoba, której cechą charakterystyczną jest bezradność. Jest jej ciężko, trudno, świat jej nie sprzyja, wiatr zawsze wieje w oczy. Narzeka na ludzi, na pracę, na firmę - na wszystko. Jest bierna, nie robi niczego, żeby zmienić stan rzeczy, nie skupia się na rozwiązaniu, tylko na problemie. Motywy ofiary są często nieświadome. Takie osoby podświadomie uciekają od odpowiedzialności, każdą porażkę mogą zrzucić na czynniki zewnętrzne i tworzyć sobie w ten sposób komfortową przestrzeń.
Reakcją na postawę ofiary jest postawa ratownika - osoby, która często pomaga nieproszona, bierze na siebie większą odpowiedzialność niż powinna, zgłasza się do najtrudniejszych projektów czy najgorszych godzin w grafiku. Reszta zespołu chętnie wykorzystuje nadmierne zaangażowanie ratownika, zlecając mu dodatkowe prace. Podobnie jak ofiara, ratownik również ma ukryte, często nieświadomie, intencje. Próbuje nadmiarem pracy ukryć własne niedociągnięcia, kłopoty, niską samoocenę i niepokoje, chce być lubiany i doceniany.
Dynamika trójkąta dramatycznego
Trójkąt dramatyczny powstaje, kiedy jakakolwiek osoba wchodzi w jedną z ról, a następnie wciąga do swojej gry kolejne. Przyjmowanie konkretnych ról jest zależne od dynamiki trójkąta - wcale nie trzeba do niego trzech osób. Mogą to być dwie osoby, które w zależności od sytuacji będą wymieniać się rolami. Osoba w roli kata może przejść płynnie w rolę ratownika swojej własnej ofiary, a później nawet w rolę samej ofiary.
Komunikacja w trójkącie dramatycznym jest agresywna, toksyczna. Nie musi ona zamykać się w obrębie kilku pojedynczych osób, w role ofiary, kata i ratownika mogą wchodzić całe zespoły lub działy.
Wolność od niezdrowych relacji
Trójkąt dramatyczny można przerwać, a zmiany należy zacząć od siebie. Jeśli widzisz siebie w jakiejś roli, przyznaj się do tego przed samym sobą, zastanów się, jakie braki próbujesz sobie rekompensować. Odmów grania w tę grę.
Należy uważnie przyglądać się sobie, momentom wchodzenia w rolę, temu, co daje impuls do tego, by stać się katem, ofiarą lub ratownikiem. Pomocne mogą być pytania:
- W jakim celu to zrobiłem?
- Dlaczego, tak się zachowałem?
- Co chciałem uzyskać poprzez…?
- Jak inaczej mogłem się zachować?
Jeśli chcesz poznać konkretne przykłady tworzenia się trójkąta dramatycznego w pracy zapraszam do Szkoły Menedżerów - odcinek dostępny jak zwykle na Spotify oraz Apple Podcasts.
