Dzisiaj kilka słów o motywacji, a także o tym, czy pieniądze motywują ludzi do pracy. O motywacji mówi się sporo i odmienia się ją przez wszystkie przypadki, ale co tak naprawdę motywuje ludzi do działania? Czy wieloletni pracownik, który nie czuje już chęci do działania może zostać zmotywowany podwyżką?
Niezadowolenie i brak zadowolenia - czym się różnią?
Zacznę jednak od wyjaśnienia czym jest niezadowolenie i brak zadowolenia - są to bowiem aspekty kluczowe przy określaniu motywacji. Niezadowolenie jest czymś namacalnym, konkretnym, czymś co łatwo wskazać: Jestem niezadowolony, bo mało zarabiam, bo praca jest nudna, bo atmosfera jest nieprzyjemna. Z kolei brak zadowolenia można określić jako coś mniej namacalnego, coś na co po prostu nie zwracamy uwagi na co dzień.
Podam przykład, który pozwoli Ci lepiej zrozumieć o co chodzi. Jeśli w firmie jest dostępny papier toaletowy, to nie czujesz z tego powodu zadowolenia - jest to po prostu norma, a nie coś, co motywuje Cię do pracy. Jeśli jednak papier przestanie być standardem i nie będzie go wcale, będziesz niezadowolony.
Czynniki higieny pracy i motywatory
Istnieją dwie grupy czynników, które wpływają na motywację. Pierwsza grupa to czynniki higieny pracy (higieny psychicznej), które są związane z warunkami pracy. Do nich można zaliczyć np:
- przyjazny zespół,
- dobre wynagrodzenie,
- stabilność.
Te czynniki mogą zredukować niezadowolenie z pracy. Druga grupa to motywatory, czyli czynniki dające zadowolenie z pracy - są to czynniki związane z treścią pracy:
- uczucie spełnienia,
- możliwość awansu,
- osiągnięcia zawodowe,
- zakres odpowiedzialności.
Kiedy brakuje motywatorów, pojawia się brak zadowolenia, ale nie ma jeszcze niezadowolenia. Nie jest jednak tak, że jedne czynniki są ważne, a inne nie. Nie tylko motywatory motywują - czynniki higieny pracy także wpływają na gotowość do działania, właśnie przez redukowanie niezadowolenia...
Pieniądze a motywacja
Po co o tym wszystkim mówię? Po to, żeby umieścić pieniądze we właściwym miejscu wśród wszystkich wyżej wymienionych czynników. Są one bowiem czynnikiem higieny pracy. Powiedziałam już, że te czynniki redukują niezadowolenie i tak właśnie działa wynagrodzenie. Działa do momentu, kiedy redukuje niezadowolenie z pracy. Kiedy pensja pozwala na zaspokojenie potrzeb, odpoczynek, realizację zainteresowań, daje nam ona higienę psychiczną w sferze finansowej. Do pewnego momentu pensja motywuje, ale tylko do czasu. Kiedy pracownik dostanie wypłatę w piątek, nie będzie bardziej zmotywowany i gotowy do pracy w poniedziałek tylko z tego powodu.
Wynagrodzenie jest jednak czynnikiem specyficznym, ponieważ od czasu do czasu staje się także motywatorem. Dzieje się tak, kiedy przyznana zostaje podwyżka albo premia. Jednak badania są tu bezlitosne - podwyżka może być motywatorem maksymalnie przez trzy miesiące. Z czasem po prostu przestaje być dostrzegana i znów staje się czynnikiem higieny pracy.
Podział pracowników pod względem motywacji
Na motywację pracowników powinno się patrzeć w sposób matrycowy, nie linearny. To nie jest bowiem tylko kwestia bycia zadowolnym/niezadowolonym. Pracowników można pod tym względem podzielić na 4 grupy:
W przypadku dwóch ostatnich grup trzeba pamiętać o bardzo ważnej rzeczy - wyraźniejsze jest to co boli, niż to co cieszy. Bardziej boli kradzież niż cieszy otrzymanie prezentu. Dlatego w przypadku pracy niezadowolenie zawsze prędzej czy później weźmie górę.
Więcej o motywacji i jej braku usłyszysz w moim podcaście Szkoła Menedżerów dostępnym na Spotify, Apple Podcasts oraz Google Podcasts.
Podaję w nim też przykłady konkretnych zachowań pracowników z poszczególnych obszarów motywacji i jej braku.
