Jeden z największych problemów menedżerów - pracownik, który wydaje się być odporny na każdy rodzaj motywacji. Dlaczego na niektórych tak trudno wpłynąć i czy są ludzie, których nie da się zmotywować? O tym właśnie opowiem dzisiaj.
Styl orientacji zawodowej
Styl orientacji zawodowej może stać za słabą motywacją pracownika. Jest to stała tendencja do pewnych zachowań w pracy, niezależna od miejsca pracy, zawodu, prestiżu, pozycji zawodowej. Te zachowania nie zmieniają się w dłuższej perspektywie czasowej, nie wpływają na nie nowe wyzwania ani zmiana warunków pracy, podwyżki, zewnętrzne nagrody.
Jest to po prostu stosunek do pracy, do swoich obowiązków. Styl orientacji zawodowej określa to, jak pracownikowi zależy na pracy, ile czasu chce jej poświęcać, czy lubi swoje obowiązki, czy wykazuje zaangażowanie, jakie ma nastawienie.
Rodzaje orientacji zawodowej
Istnieją trzy style orientacji zawodowej:
1. Orientacja na zajęcie.
Pracownik zorientowany na zajęcie przypisuje pracy wartość ekonomiczną, szuka motywacji zewnętrznej - pieniędzy. Nie cieszy się pracą, nie zdobywa z chęcią nowych umiejętności. Jest ukierunkowany na konkretne działania, które dają mu utrzymanie. Najczęściej dla takiego pracownika praca nie ma większego sensu, nie daje mu satysfakcji, liczy się tylko wysokość wynagrodzenia.
2. Orientacja na karierę
Pracownik zorientowany na karierę czuje motywację wewnętrzną, by piąć się po szczeblach kariery, awansować. Pracą buduje poczucie własnej wartości, chce zyskać w oczach innych, ma potrzebę zdobycia szacunku, prestiżu. Praca ma dla niego wartość psychologiczną.
3. Orientacja na powołanie
Dla takiego pracownika praca jest wartością samą w sobie. Ma poczucie odpowiedzialności nie tylko za siebie, ale i za całą organizację, czuje, że jego praca jest ważna dla niego oraz dla innych.
Zawód a styl orientacji
Każde zajęcie może łączyć się z dowolnym stylem orientacji, każdą pracę można łączyć z powołaniem albo wyłącznie z zarobkami, ponieważ różni ludzie mają różne potrzeby związane z pracą.
Dla jednych ważne są tylko pieniądze, dla innych szkolenia, osiągnięcia, pokonywanie trudności, a jeszcze dla innych wykorzystanie ich umiejętności, zorientowanie na cel, bycie pożytecznym.
Przykład: Fryzjerka Zosia tylko czesze włosy, od lat w tym samym zakładzie. Jest motywowana zewnętrznie - wypłatą. Fryzjerka Kasia ma większe aspiracje, ma inny charakter motywacji - wewnętrzny. Chce wygrywać konkursy, chce mieć własny salon, pracować w swojej firmie, chce być najlepsza. I fryzjerka Basia, która ma ogromne pokłady motywacji wewnętrznej do tego, żeby sprawiać radość klientkom. Wokół niej panuje zawsze dobra atmosfera, dba o komfort klientek i współpracowników.
Niska motywacja zewnętrzna i wewnętrzna
W tytule zadałam pytanie o to, czy każdego można zmotywować? Osoby, które są najsłabiej zmotywowane, poddają się w przypadku wystąpienia przeszkód, to osoby z pierwszego stylu orientacji, zmotywowane tylko pieniędzmi, unikające wyzwań za wszelką cenę.
Takie osoby są mało responsywne na wszelkie motywatory, ale to nie znaczy, że nie działa na nie żadna motywacja. Ich zaangażowanie można pobudzać przez różne działania, głównie częsty feedback i rozmowy korygujące. Do tego motywowanie zewnętrzne, nagrody zewnętrzne np. podwyżki - jednak nie będą one długotrwałe.
Co więcej - możesz motywować pracowników z takim podejściem do pracy, ale nie spodziewaj się, że odpłacą to np. zwiększeniem swojej aktywności czy zmianą podejścia, większą motywacją wewnętrzną.
Skąd bierze się styl orientacji zawodowej?
Styl orientacji zawodowej wynika z hierarchii wartości pracownika, z jego indywidualnych potrzeb, z miejsca jakie zajmuje praca w jego życiu osobistym. Łączy się też z temperamentem, charakterem, jest efektem socjalizacji.
Styl ten ma też charakter samospełniającej się przepowiedni. Jeśli ktoś np. nie zajmuje się wyznaczaniem celów, nie ma motywacji wewnętrznej, to nie osiąga sukcesów, więc dalej traktuje pracę instrumentalnie. Działa na niego głównie motywacja zewnętrzna, ale krótkotrwale. Z kolei człowiek z pasją, mający możliwość awansu, z radością chodzący do pracy, będzie łatwiejszy do zmotywowania.
Czy każdego można zmotywować?
Odpowiedź jest krótka: nie. Ale każdego można zdemotywować i o tym należy pamiętać. Solidni rzemieślnicy też mogą znaleźć swoje miejsce w organizacji.
A jeśli Wy jesteście zmotywowani do tego, żeby dowiedzieć się więcej na ten temat, zapraszam na Spotify, Apple Podcasts oraz Google Podcasts do wysłuchania nowego odcinka Szkoły Menedżerów.
Materiały Dodatkowe
Style orientacji zawodowej - pytania
Materiały dodatkowe do tego odcinka zawierają listę 15 pytań, które mogą ci pomóc rozpoznać jaki styl orientacji zawodowej prezentują osoby w twoim zespole. Potraktuj je jako wskazówkę i podpowiedź jak podejść do takiej oceny, na co zwrócić uwagę.
