Zarządzanie stresem – czyli jak sprawić, by działał on na naszą korzyść?

Stres. Jest naszą codziennością. Czasem mobilizuje, czasem paraliżuje i powszechnie wiadomo, że w nadmiarze bardziej szkodzi niż pomaga. Jak radzić sobie ze stresem, zwłaszcza w tych niespokojnych czasach?

Czym jest stres?

Stres to reakcja biologiczna - sama z siebie nie może być zła. Stres jest zły, kiedy jego poziom staje się za wysoki. 100 lat temu dwóch badaczy, Yerkes i Dodson, udowodniło, że optymalny poziom stresu, tzw. eustres, pozwala nam radzić sobie z problemami. Jeśli jednak poziom stresu jest zbyt duży, nie mobilizuje nas on do działania, a cała nasza energia jest skupiona na tym, by obniżyć poziom stresu. Przewlekły stres prowadzi do wycieńczenia i niemożliwości działania. Pojawia się wtedy nie tylko zmęczenie psychiczne, ale też fizyczne, emocjonalne, prosta droga do chorób i wypalenia zawodowego.

Zarządzanie stresem - jak sobie z nim radzić?

Zarządzanie stresem nie polega na całkowitym jego wykluczeniu z życia, ale na obniżeniu go do poziomu, w którym pomaga on, a nie szkodzi. Dlatego niezbędne jest przede wszystkim zrozumienie jego mechanizmów.

Pierwotna reakcja stresowa pozwalała naszym przodkom radzić sobie z zagrożeniem, objawiała się więc fizjologicznie: szybsze bicie serca, przyspieszony oddech, wyrzut adrenaliny, napięcie. Następuje mobilizacja, która napędza działanie, a następnie konkretne zachowanie. Dopiero z reakcji fizjologicznych rodzą się reakcje emocjonalne: strach, irytacja, gonitwa myśli. 

Przykład: Prowadzisz samochód, ktoś nagle zajeżdża Ci drogę. Czujesz impuls, działasz szybko, hamujesz. Później, kiedy stres nie jest już potrzebny, dalej go czujesz, tworzysz w głowie scenariusze, co by było gdyby… W zarządzaniu stresem kluczowe jest właśnie odcięcie tej drugiej, niepotrzebnej już reakcji. 

Przerwanie błędnego koła stresu

Stres można przerwać w każdym momencie. Jest wiele sposobów na radzenie sobie ze stresem na poziomie fizjologicznym: sport, joga, oddychanie. Nie będę powtarzać tego, o czym mówią wszyscy, dlatego skupimy się na obszarze myśli. 

Nie ma czegoś takiego, jak obiektywny stresor. Stres to zawsze kwestia naszej interpretacji zastanej sytuacji. Stres rodzi się w naszej głowie. Są pewne zdarzenia, które można byłoby nazwać uniwersalnymi stresorami, które dotykają nas wszystkich np. śmierć bliskiej osoby. 

Czynniki stresotwórcze

Jest grupa czynników stresotwórczych, która wpływa na nas wszystkich: śmierć, choroba, utrata pracy. Ale są też takie, które wpływają na nas indywidualnie, ale jednocześnie można je podzielić na pięć części.

1. Potrzeba bycia doskonałym - jest potrzebą osiągnięć, bycia najlepszym, unikania błędów, unikania ryzyka. A przecież w bycie menedżerem wpisane jest podejmowanie ryzyka! Dlatego potrzeba bycia doskonałym jest czynnikiem stresogennym, ponieważ sprawia, że stresuje nas podejmowanie decyzji, których efektów nie znamy.
2. Potrzeba bycia uprzejmym - jest potrzebą spełniania próśb, nawet wtedy, kiedy nie mamy na to ochoty.
3. Potrzeba bycia silnym - ta potrzeba sprawia problem zawsze, kiedy chcemy trzymać na wodzy nasze emocje, kiedy chcemy pokazać wytrzymałość, chociaż potrzebujemy pomocy.
4. Potrzeba odpoczynku. Brzmi to nieco paradoksalnie, ale właśnie potrzeba odpoczynku, odpuszczenia kontroli, tzw. “nicnierobienia” wpływa na nas stresogennie.
5. Potrzeba pośpiechu - potrzeba szybkiego działania, dobrego gospodarowania czasem. 

I co dalej?

Stres potrafi nakręcać nas w kółko. Zamiast przygotować nas do stawiania sobie czoła z trudną sytuacją, może nas zmęczyć tak bardzo, że nie mamy już siły, żeby sobie z tą sytuacją poradzić. Budzimy się w nocy przed trudnym spotkaniem, jesteśmy zmęczeni, niewyspani, więc zamiast sobie poradzić, czujemy się jeszcze bardziej zestresowani. Co wtedy?

Należy wykorzystać stres, najlepiej jak to możliwe. Stresuje Cię jutrzejsza rozmowa? Spisz w punktach swoje najważniejsze argumenty. I co dalej, jeśli wciąż nie możesz spać? Pokonaj stres fizjologicznie. Oddychaj. Wyobraź sobie, że jesteś naczyniem, które napełnia się z góry na dół - od brzucha do płuc. 5-10 oddechów powinno pomóc.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, jak radzić sobie ze stresem, zapraszam na 20. odcinek Szkoły Menedżerów, dostępny na Spotify, Apple Podcasts oraz Google Podcasts. Powiem tam więcej o trzech częściach definicji stresu. Do usłyszenia!