Overthinking, nadmierne rozmyślanie, dotyka 52% osób w wieku 45-55 lat i aż 72% osób w wieku 25-35 lat. Dziś o tym, jakie są jego przyczyny i jak poradzić sobie z paraliżującą gonitwą myśli w głowie.
Przyczyny overthinkingu
Skąd bierze się nadmierne myślenie, snucie wszystkich możliwych (i niemożliwych) scenariuszy, nieustanne rozpamiętywanie porażek? Przyczyny mogą być różne:
Wewnętrzne:
- Perfekcjonizm
- Brak wiary w siebie i zaufania do siebie
- Bardzo duża potrzeba bezpieczeństwa wzmagająca lęk przed porażką
Zewnętrzne:
- Życie pod presją czasu
- Rosnące wymagania otoczenia
- Nieustannie zmieniający się świat, niepewność jutra
- Bycie ocenianym
To wszystko powoduje nadmierne analizowanie każdej decyzji i trudności z ich podejmowaniem.
Rodzaje overthinkingu
Możemy wyróżnić trzy rodzaje nadmiernego myślenia: skupione na przeszłości, przyszłości i nadmiernej analizie.
Ruminacja - rozmyślanie nad przeszłością
Skupienie się na przeszłości, rozmyślanie nad tym, co poszło nie tak, kto i dlaczego nas skrzywdził, snucie wizji “co by było gdyby…”, to zachowania niszczące nas i nasze otoczenie. Nie da się zmienić przeszłości. Należy wyciągać z niej wnioski, by w przyszłości unikać starych błędów, ale użalanie się nad sobą niczego nie wnosi do życia.
Martwienie się o przyszłość
Troska o przyszłość nie jest niczym złym - profilaktyczne badania, inwestycja w kompetencje, branie pod uwagę różnych życiowych scenariuszy, to zachowania zupełnie zwyczajne i zdrowe. Jednak wizualizowanie sobie czarnych scenariuszy, katastrof, karmienie swoich lęków, to tylko niszczenie samego siebie. Nie przynosi nic dobrego, oprócz odkładania decyzji, prokrastynowania. Większość tych strasznych wizji nigdy się nie wydarzy, a na część kłopotów i tak nie można się przygotować zawczasu.
Paraliż analityczny
Paraliż analityczny pojawia się wtedy, kiedy analiza posuwa się zbyt daleko, co powoduje wniknięcie w szczegóły nieistotne dla podejmowanej decyzji i w efekcie niemożliwość jej podjęcia. Często osoba wpadająca w taki stan zaczyna szukać coraz więcej i więcej informacji, coraz trudniej dostępnych.
Jak przeciwdziałać overthinkingowi i dlaczego warto?
“Wyjdź z głowy”. Wydaje się to niemal niemożliwe, dla kogoś, kto nieustannie myśli, ale można to zrobić skupiając się na prostych, fizycznych czynnościach. Sprzątanie, zmywanie, aktywność fizyczna, mechaniczne czynności, które nie wymagają myślenia. Dobrze działa też spisywanie myśli, wizualne wyrzucanie ich z siebie.
Nie jest to łatwe zadanie, ale zdecydowanie warto. Overthinking nie tylko niepotrzebnie męczy i zaprząta głowę. Nadmierne myślenie upośledza proces decyzyjny, zmniejsza produktywność, sprawia, że łatwiej przegapić lub utracić pojawiające się szanse. W dodatku nadmierne myślenie może też nadszarpywać relacje międzyludzkie.
Na szczęście są też sposoby na radzenie sobie z overtkinkingiem - opowiadam o nich w najnowszej Szkole Menedżerów, już dostępnej na Spotify oraz Apple Podcasts. Zapraszam!